30 september 2014 – “Ik zal niet aanvaarden dat de rechtspraak in de lidstaten van de EU beperkt wordt door speciale regelingen in het geval van investeerdergeschillen“, aldus Jean-Claude Juncker in zijn toespraak als toekomstig Commissievoorzitter voor het Europees Parlement op 15 juli. Het betreft de speciale private rechtbanken waarin bedrijven overheden kunnen aanklagen wegens het al dan niet vermeend mislopen van verwachte winsten (bekend met het Engels acroniem als ISDS, Investor State Dispute Settlement). Dergelijke ISDS-clausules werden door de goede zorgen van handelscommissaris De Gucht opgenomen in de handelsverdragen EU-USA (TTIP) en EU-Canada (CETA). Over TTIP wordt nog onderhandeld, CETA moet door de regeringen, het Europees Parlement (en de nationale parlementen ??) goedgekeurd worden.
Gisteren was er in het Europees Parlement een hoorzitting waarbij Cecilia Malmström (Zweedse liberale) ondervraagd werd over haar intenties als nieuwe handelscommissaris, ter opvolging van De Gucht. Na Junckers uitspraak moest men normaal verwachten dat Malmström in deze hoorzitting de beleidsintenties van de nieuwe Commissie zou bevestigen. Dat is echter te rechtlijnig geredeneerd. Malmström: “Ik sluit niet uit dat ISDS uiteindelijk uit TTIP verdwijnt, al zou het voorbarig zijn de besprekingen erover nu al te beëindigen.” Men vindt hier al weinig terug van Junckers verkiezingsslogan, maar wanneer het over het vrijhandelsverdrag met Canada ging, was Malmström nog duidelijker: ISDS uit CETA weren zou een zeer slecht idee zijn, en zou het hele verdrag op de helling kunnen zetten …
Over de kwestie moet er de voorbije dagen druk gepalaberd zijn in de Europese hoofdkwartieren. De Duitse economieminister Gabriel (SPD) sprak zich nog enkele dagen geleden uit tegen een ISDS-clausule in CETA. In een uitgelekte kladversie van Malmströms uiteenzetting luidde het nog dat ISDS geen deel zou uitmaken van TTIP, maar dit werd later door een Commissiewoordvoerder als een vergissing uitgelegd.
Deze post-electorale vaudeville roept herinneringen op aan de verkiezingscampagne van François Hollande, die van een heronderhandeling van het Europees Begrotingspact zijn strijdleuze maakte. Eenmaal de poort van het Elysée voor hem openging, was de verkiezingsslogan vergeten. Ook Juncker is erin geslaagd met een boude uitspraak eventjes de indruk te wekken dat met hem het ‘sociale Europa’ terug op de agenda staat…
Het zal wel interessant zijn op te volgen hoe de intrige zich ontknoopt. De protagonisten zijn niet de eerste de beste: de Duitse minister Siegfried Gabriel (die geenszins door Angela Merkel teruggefloten werd), de toekomstige Commissievoorzitter Juncker, de bedrijfslobbys die reeds de champagne hebben klaar staan om op ISDS te klinken, de Europese sociaal-democratie die van de weglating van ISDS de enige voorwaarde gemaakt heeft om TTIP, CETA en vrijhandelsakkoorden in het algemeen goed te keuren. Wordt vervolgd! (hm)