Dit weekend wordt zaterdag de winnaar bekend gemaakt van de interne verkiezing van de voorzitter in het Britse Labour. Naar alle verwachtingen wordt dit opnieuw Jeremy Corbyn.
De verkiezingen waren nodig nadat een groot deel van de parlementsfractie van Labour in opstand kwam tegen Corbyn. Hij zou niet actief genoeg campagne gevoerd hebben tegen Brexit. Dit was duidelijk maar een voorwendsel. De opstandige parlementairen hoopten van de crisissfeer na de bekendmaking van de uitslag van het referendum gebruik te maken om snel komaf te maken met de linkse Corbyn, en krijgen dit weekend naar alle verwachtingen het deksel op de neus. Corbyn voerde wel degelijk campagne tegen de Brexit, al deed hij dat met de nodige kritiek op de EU. Meer hierover vind je in een interessant artikel over Brexit in het laatste nummer van het tijdschrift New Left Review.
Hoe nu verder?
Hoe moet het nu verder indien Corbyn dit weekend bevestigd wordt als voorzitter? Het antwoord is niet eenvoudig, want de opstandige parlementairen zijn er nog steeds. De parlementaire fractie heeft veel macht binnen Labour. Niet voor niets wordt deze fractie aangeduid als de Paliamentary Labour Party (PLP). Corbyn haalt zijn legitimiteit bij de leden, maar de parlementairen bij hun kiezers, en leden en kiezers vallen niet per definitie samen.
Het Britse kiesstelsel maakt het nog ingewikkelder. Per kiesomschrijving gaat de parlementaire zetel naar de partij met de meeste stemmen. Indien we bij de volgende verkiezingen in elke kiesomschrijving een linkse en een rechtse Labourkandidaat krijgen, dreigt het gros van de zetels naar de conservatieven te gaan. Nu staat Labour achter in de peilingen, en dat was al zo voor het aantreden van Corbyn. Dat de PLP aan al wie het horen wil meldt dat een verkiezingsoverwinning met Corbin niet mogelijk is, helpt niet. Als Labour de volgende verkiezingen wil winnen zijn de verschillende vleugels van Labour dus tot samenwerking veroordeeld.
Natuurlijk moet je verkiezingen willen winnen, anders kan je beter inpakken. De druk in het eigen kamp van Corbyn om tot een werkzaam compromis met de parlementairen te komen is dan ook groot. Een mooi voorbeeld is een lange interessante bijdrage van Owen Jones.
Momentum
Het blijft een open vraag of een compromis met de opstandige parlementairen mogelijk is met behoud van niet alleen een kans op een verkiezingsoverwinning, maar ook een goed beleid eenmaal de verkiezingen gewonnen zijn. En waaraan meet je dat goed beleid af? Het is een vraag waarmee grote delen van de linkerzijde in Europa zit, bijvoorbeeld wanneer vanuit de oppositie een sociaaldemocratische minderheidsregering moet worden gesteund om rechts van de macht te houden. Kijk maar naar Portugal of Spanje.
In het Verenigd Koninkrijk neemt dit de bijzondere vorm aan van de relaties in de schoot van Labour.
Eenvoudig is het niet, ook al omdat het ene lid het andere niet is, en de ene parlementair de andere niet, en vooral omdat de verhouding tussen de actieve militante basis van Labour en het bredere kiespubliek in de gaten moet worden gehouden.
In het lopende debat speelt de discussie over de leden een belangrijke rol. Labour heeft onder Corbyn massaal leden gewonnen, en is nu de grootste politieke partij van Europa. De rechterzijde schildert deze nieuwe leden echter af als radicaal linkse infiltranten, die de modale kiezer alleen maar afschrikken. Het zwarte schaap is dan Momentum, een club binnen Labour die zich niet alleen tot doel heeft gesteld Corbyn te ondersteunen, maar ook Labour om te vormen tot een actieve volksbeweging, en die nu al 17.000 leden telt. The Guardian maakte onlangs een mooi portret van hen.
Zij, maar niet alleen zij, zullen met argusogen volgen wat er na het komend weekend gebeurt. Een eerste verzoeningsvergadering tussen de verschillende vleugels eerder deze week mislukte alvast. (fs)