Komende evenementen

Meningen over Griekenland

31 januari 2015 – In de komende weken komt het debat over Griekenland vast in een stroomversnelling, en dat is maar goed ook: het land is een levend laboratorium voor linkse strategieën in de Europese Unie. Solidariteit is het belangrijkste, maar onder vrienden is een goed gesprek ook fijn.
Het lijkt geen goed idee te werken met punten: slecht punt omdat de vrouwen zo sterk ondervertegenwoordigd zijn in de regering Tsipras, goed punt wegens het opzeggen van het vertrouwen in de Troika, slecht punt wegens de coalitie met de Onafhankelijke Grieken, goed punt wegens het weer aannemen van de schoonmaaksters, enz… Op die manier ga je je onvermijdelijk opstellen als een jury aan de zijlijn.
Kritische bedenkingen zijn nodig, aan slaafse napraters heeft niemand iets. Maar kritiek wordt productief als ze geplaatst wordt in een context, met oog voor dynamieken, zodat er betrokkenheid ontstaat in plaats van afstand.
Enfin, hierbij wat bedenkingen bij de start van de regering Tsipras.
De regering wees onmiddellijk de Troika de deur. Dat werd later genuanceerd, in die zin dat er ruimte blijft voor gesprekken met het IMF, de ECB of de lidstaten van de eurozone. Maar het kantoortje in Athene met de bemoeials van de Troika kan maar beter gesloten worden. Een puur symbolische kwestie? Misschien toch niet, want Syriza benadrukt dat zij op voet van gelijkheid met de andere eurolanden wil dialogeren, en dus een einde wil maken aan een situatie waarin de Troika de wet dicteert. Dat is erg belangrijk: het roept immers een halt toe aan pogingen binnen de Europese Unie, sinds het uitbreken van de financiële crisis en onder het mom van het versterken van het economisch bestuur, paal en perk te stellen aan de soevereiniteit van de lidstaten, en zo een potentieel niveau van weerstand tegen het neoliberale Europa te verzwakken. Daarom is het belangrijk te volgen welke vorm de onderhandelingen tussen Griekenland en de EU aannemen.
De nieuwe Griekse regering nam onmiddellijk een aantal maatregelen om het lot van vele Grieken te verzachten. Met een beetje kwade wil zou je Syriza ervan kunnen verdenken een Braziliaans scenario te volgen: armoedebestrijding als zoethoudertje om een neoliberale strategie te laten slikken. Maar ten eerste gaat dat voorbij aan het feit dat de levenskwaliteit van de samenleving de ultieme lakmoestest is van elke socialistische strategie die wil winnen. En vervolgens bevatten de eerste maatregelen van Syriza echt wel meer dan de dringende armoedebestrijding, zoals het herstel van de collectieve arbeidsrelaties. Bovendien was elk van deze eerste maatregelen een uiting van Griekse soevereiniteit, en in die zin een democratisch manifest tegengesteld aan het Europees despotisme.
Hoe zit dat nu met de schuldenlast? Als je enkel de uitlatingen van de nieuwe Griekse regering over de schuldenlast zelf leest word je niet veel wijzer. ‘Laten we praten’, lijkt momenteel de belangrijkste boodschap. Syriza maakt wel duidelijk dat het niet zinnens is een onverantwoord begrotingsbeleid te voeren. Integendeel, het beleid opgelegd door de Troika heeft de overheidsfinanciën verder in een impasse gedreven. Syriza wil een gezond begrotingsbeleid door de fiscaliteit aan te pakken die tot nog toe de oligarchie buiten schot heeft gelaten, door een einde te maken aan het cliëntelisme, door te investeren in de Griekse economie, en door de binnenlandse markt opnieuw tot leven te wekken. Misschien moet in dat kader ook de uitspraak begrepen worden van de Griekse minister van financiën Varoufakis dat Syriza niet principieel tegen privatiseringen is, maar wel tegen de uitverkoop aan braderijprijzen. De nieuwe regering kan extra financiële middelen goed gebruiken…
Het nieuwe beleid dat Syriza voorstaat, en in dat kader haar verhaal over de schuldenlast en de begroting, heeft echter tijd nodig. Dat gaat niet lukken op enkele weken tijd. Maar eind februari dreigt de ECB reeds de kraan dicht te draaien voor de Griekse banken. En de oligarchen zullen dankbaar gebruik maken van het vrij verkeer van kapitaal in Europa om aan de Griekse belastingen te blijven ontsnappen.
De onderhandelingen waar Syriza op aandringt hebben dus allicht als doel de nodige ruimte en tijd te krijgen om de ommekeer in beleid door te zetten. En dat is precies wat de neoliberale hardlijners in Europa Syriza niet gunnen. Uiteindelijk was de financiële crisis voor deze hardliners vooral een gouden kans op massieve sociale achteruitgang in Europa, en zij zitten dus niet te wachten op de ommekeer waar Syriza voor pleit. Dat de sociaal-democratie het voortouw neemt om deze boodschap naar Griekenland te brengen is ronduit schandalig. Hollande heeft zijn verkiezingsbeloften op dag één van zijn presidentschap ingeslikt, en dus moet Syriza hetzelfde doen? We zijn benieuwd wat er gaat gezegd worden op de Europese sociaal-democratische top op 21 februari in Spanje.
Hopelijk blijft Syriza niet alleen. De enorme opkomst voor de betoging van Podemos dit weekend, die overigens al gepland was voor de Griekse verkiezingen, geeft hoop. In Ierland kan een betoging in februari rond de commercialisering van water, op initiatief van Sinn Fein en anderen, een tweede opsteker zijn voor Europees links. (fs)

 

Reacties plaatsen niet mogelijk