16 juni 2025 – 150.000 betogers in Den Haag, 100.000 in Brussel, rode mensenzeeën die alleen nog de straat zien als een middel om onze politieke leiders te interpelleren over hun directe of indirecte steun aan het misdadige regime in Israël. Een regime dat veel rode lijnen overtreden heeft, lijnen doordrenkt met bloed, in Gaza, de Westelijke Jordaanoever, in Libanon, in Syrië en nu ook in Iran. Een dergelijke escalatie van het oorlogsgeweld in een regio die terecht als kruitvat wordt aangeduid zou ten scherpste moeten veroordeeld worden door politieke verantwoordelijken in Europa, al was het maar omdat hierdoor ook onze eigen veiligheid in gevaar komt. We moeten echter vaststellen dat Europese politieke leiders door hun stilzwijgen medeplichtig zijn, als ze al niet expliciet de Israëlische aanvallen verdedigen.

Verdedigen, inderdaad, wat kun je anders zeggen over een tweet gisteren van Commissievoorzitter von der Leyen waarin ze zelf meedeelt dat ze in een telefoongesprek met Netanyahu (op het ogenblik dat de straten van Brussel en Den Haag rood kleurden) “herinnerde aan het recht van Israël om zich te verdedigen. Iran is de belangrijkste bron van instabiliteit in het Midden-Oosten”. Von der Leyen’s schoothondje, voorzitter van de Europese Raad Antonio Costa, kon toch nog de ‘Europese waarden’ in herinnering brengen door te zeggen dat het “tijd was om ruimte te geven voor diplomatie en om gelegenheid te geven om de escalatie tussen Israël en Iran te verminderen“. Goed gesproken Costa, prachtig!

Drie andere Europese ‘groten’ hebben op dezelfde dag dat Israël de aanvallen op Iran begon, vrijdag 13 juni, hun ‘solidariteit’ met de aanvaller betuigd. De Franse president Macron, de Duitse kanselier Merz en de Britse premier (en Labourleider) Starmer telefoneerden met Netanyahu om hem mede te delen dat Israël het recht heeft zich te verdedigen… (Groot-Brittannië maakt na Brexit wel geen deel meer uit van de EU, maar op het gebied van bewapening en steun aan Israël blijven het voorbeeldige bondgenoten.) Macron vermeldde zelfs dat Frankrijk bereid was deel te nemen aan acties ter bescherming en verdediging van Israël in het geval van Iraanse represailles [Le Monde, 14 juni]. De vertrouwensband tussen Israël en Berlijn is zo groot dat Merz fier kon meedelen dat hij vooraf op de hoogte was gebracht van de nakende aanval op Iran. Ook hij had het vanzelfsprekend over het recht van Israël om zich te verdedigen, met de rituele toevoeging dat beide zijden zich moesten hoeden voor escalatie.

In de twee landen met de ‘rode’ massademonstraties kwam er een officiële reactie van overheidswege. Maar welke! Dick Schoof zei dat hij de demonstranten gezien en gehoord had en dat het doel van de regering uiteindelijk hetzelfde is, zo snel mogelijk een einde maken aan het leed in Gaza. De Belgische minister voor buitenlandse zaken Maxime Prévot zei dat hij persoonlijk verder wilde gaan, maar dat dit in de huidige Belgische coalitie zeer moeilijk is. De sociaaldemocratische coalitiepartner Vooruit dacht dat ze “samen met meer dan 100.000 de rode lijn voor Gaza getrokken had”. Zoveel opportunisme bewijst vooral dat de betoging indruk gemaakt heeft. (hm)