Komende evenementen

ECB: dubieuze rentevoeten

20 september 2019 – Rentevoeten op de financiële markten verschillen in functie van allerlei factoren (looptijd, onderpanden, munt waarin wordt gehandeld,…). Maar ondanks de verschillen, zijn de rentevoeten toch met elkaar verbonden. Daar zorgen de financiële markten voor: is een rentevoet relatief gunstig of ongunstig, dan verhuizen financiële kapitalen, en zo wordt de situatie bijgestuurd.

De Europese Centrale Bank (ECB) heeft een zekere autonomie ten opzichte van de financiële markten. Zij heeft een relatieve autonomie om rentevoeten vast te leggen om de financiële markten te sturen. Maar zij probeert de schijn hoog te houden dat zij dit niet willekeurig doet. Anders zou men de indruk kunnen krijgen dat niet economische wetten, maar belangen de economie sturen. Toch valt de ECB soms uit haar rol, zoals tijdens de Griekse crisis.

Een recente beslissing van de ECB verdient ook nader onderzoek.

Europese banken zijn verplicht een bepaalde reserve aan te houden, om schokbestendig te zijn. Zij plaatsen die reserve bij de ECB. Hun reserves kunnen hoger liggen dan het verplichte minimum. Indien banken echter meer dan het verplichte minimum plaatsen bij de ECB krijgt dit een negatieve rente van – 0,5 procent. Dus de bank betaalt om geld te plaatsen bij de ECB. De banken doen dit toch, want cash zelf beheren is ook duur. Met deze negatieve rente wil de ECB banken onder druk zetten middelen liever uit te lenen dan ze te plaatsen bij de ECB.

In dit systeem werd een nieuwe element ingevoerd: bedragen tot zes maal het verplichte minimum kunnen banken bij de ECB plaatsen aan een rente van 0 procent. Dit werd ingevoerd omdat banken door de zwakke economie met te veel middelen blijven zitten, en al deze middelen afstraffen met een negatieve rente van 0,5 procent zou de banken al te zwaar treffen.

Anderzijds heeft de ECB beslist opnieuw geld te pompen in de economie via TLTRO’s, een vorm van quantative easing met vaste vervaltermijnen: banken (en nu ook bedrijven) die deze vorm van middelen opnemen moeten die bedragen op een vaste termijn terugbetalen. Dat is niet het geval voor de quantative easing zoals de Federal Reserve in de VS die toepast.

Deze TLTRO’s hebben een negatieve rentevoet van -0,5 procent. De ECB betaalt dus banken die geld bij haar ontlenen. De hoop is dat banken dit geld dan makkelijker gaan ontlenen, en verder de economie in pompen aan aantrekkelijke rentevoeten.

Deze TLTRO’s kunnen echter de reserves van de banken ook weer doen toenemen. Een bank waarvan de reserves op die manier onder 6 maal het minimum blijven, kunnen deze extra-reserve dan weer plaatsen bij de ECB aan 0 procent. Dus je leent aan -0,5 procent, en plaatst het terug aan 0 procent. Zo wordt geld verdienen wel heel makkelijk.

Maar gezonde banken met reserves hoger dan 6 maal het verplichte minimum kunnen dan niet profiteren van dit systeem? Als zij die middelen weder plaatsen bij de ECB draagt dit ook een negatieve rente van 0,5 procent? Dat is buiten de bankiers gerekend. Die bank zal dan een bank opzoeken waarvan de reserves wel onder 6 maal het minimum liggen, de middelen naar die bank sluizen, en de opbrengst wordt dan eerlijk verdeeld. Dat zou volgens economen een geldstroom in Europa van Noord naar Zuid op gang kunnen brengen.

Maar als dit geld uiteindelijk weer terecht komt in de koffers van de ECB, hoe helpt dit dan de economie? Goede vraag. De beste uitleg die ik gevonden heb is dat dit de banken winstgevender maakt, en dus beter bestand tegen de schokken die gaan komen. Winstgevende banken zouden dan ook makkelijker geld kunnen lenen aan minder solide klanten.

Of het gaat werken is alles behalve zeker. Vast staat wel dat de ECB er kapitaal bij kan inschieten, en dat de banken er in alle geval beter van worden. (fs)

 

Reacties plaatsen niet mogelijk