27 mei 2025 – Eerst eventjes in herinnering brengen dat het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) geen instelling is verbonden met de Europese Unie (EU), en dus ook grondig verschilt van het Europees Hof van Justitie (EHJ), het zgn. hoogste juridische orgaan van de EU. Het EHRM hangt samen met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, dat na de Tweede Wereldoorlog en zijn totaal ontkennen van mensenrechten tot stand kwam. Het EHRM is een soort Europese vertaling van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, in 1948 afgekondigd in de schoot van de pas opgerichte Verenigde Naties. Alle lidstaten van de EU erkennen formeel het juridisch gezag van het EHRM.

Ondertekenaar zijn van een mensenrechtenverdrag en de jurisdictie ervan erkennen staat heel mooi op het palmares van een Staat … totdat het een regering in de weg staat om haar zin te doen. Momenteel is een informele coalitie ontstaan tussen minstens negen lidstaten van de EU die af willen van de beperkingen die het mensenrechtenverdrag hen oplegt in hun (anti-)migrantenpolitiek. De coalitie wordt geleid door de uiterst rechtse Italiaanse regering Meloni en de sociaaldemocratische Deense regering Frederiksen, en wordt gesteund door België, Oostenrijk, Tsjechië, Estland, Letland, Litouwen en Polen. Ze ondertekenden samen een brief (22 mei) gericht aan het EHRM waarin ze aandringen op een herziening van de interpretatie van het Europees mensenrechtenverdrag.

De Belgische minister van migratie Anneleen van Bossuyt (N-VA) vat de klacht van de coalitie samen: “Er zijn eigenlijk twee zaken die we beter willen kunnen aanpakken: de illegale migratie en het terugsturen van illegale criminelen”. De manier waarop internationale verdragen toegepast worden, maakt dat volgens de minister veel te moeilijk, wat volgens haar de collectieve veiligheid van de burgers in gevaar brengt. Frivoliteiten zoals het risico dat een teruggestuurde (echte of vermeende) crimineel in het land van herkomst gefolterd wordt, of dat hij definitief van zijn gezin gescheiden wordt, hebben natuurlijk een onbeduidend gewicht tegenover de ‘collectieve veiligheid van de burgers’. De minister zou nochtans moeten weten dat een van haar landgenoten, de onschuldige Brusselaar Ali Aarrass door Spanje uitgeleverd werd aan Marokko, er gefolterd werd en 10 jaar lang opgesloten.

Verwacht wordt dat de Deense regering, die vanaf juli het roterend voorzitterschap van de Unie overneemt van Polen, van haar flagrant anti-migrantenbeleid een strijdpunt zal maken. Het is zeer onwaarschijnlijk dat er van de kant van de Commissie of de Raad veel tegenkanting zal komen, daarvoor is de ‘Fort Europa’-mentaliteit te ver doorgedrongen als Europese ‘waarde’.