25 januari 2021 – Much ado about nothing, zo moet je de sociaaldemocratische hype over een ‘nieuwe overwinning van het Sociaal Europa’ bestempelen. Op 21 januari werd in het Europees Parlement een tekst goedgekeurd in verband met het “recht om uit te schakelen”, “the right to disconnect”, t.t.z. dat werknemers niet kunnen verplicht worden om buiten hun werkuren door de baas bereikbaar te zijn via computer of telefoon. “Het is gelukt! Het recht op onbereikbaarheid heeft brede steun in het Europees Parlement!”, twittert Agnes Jongerius, europarlementslid voor de Nederlandse PvdA en tot 2012 voorzitter van de Nederlandse vakbond FNV. Zij was mee betrokken in de totstandkoming van de tekst van rapporteur Alex Saliba, een Maltese sociaaldemocratische fractiegenoot in het parlement. Nog volgens Jongerius “zal het recht om uit te schakelen het leven van miljoenen Europese werknemers verbeteren”.

Dat zou natuurlijk een zeer goede zaak zijn, maar als men weet wat achter deze zegekreten steekt is er minder reden tot vreugde. Vooreerst moet de argeloze lezer weten dat het Europees Parlement helemaal geen wetgevende initiatieven kan nemen, niet rond het recht op onbereikbaarheid noch op enig ander domein. Het Europees Parlement kan alleen wetten die door de Europese Commissie voorgesteld worden goedkeuren, en dan moeten ook nog de nationale regeringen, via de Raad van ministers akkoord gaan. De goedgekeurde tekst betreft dus alleen een verzoek aan de Commissie om een wetsvoorstel rond onbereikbaarheid te maken. Dat is één. Men kan natuurlijk begrijpen dat er vanwege europarlementsleden een zekere schroom bestaat om het publiek in herinnering te brengen dat zij niet de eigenlijke Europese wetgevers zijn, daarom kan dit beter hier nog maar eens gezegd worden.

Maar er is een tweede merkwaardig iets: het Europees Vakverbond (EVV) is niet tevreden, terwijl het vaak veel te vlug tevreden is, vooral als het om de sociaaldemocratische bondgenoten gaat. In een verklaring op de vooravond van de stemming roept het EVV de sociaaldemocratische fractie S&D op om “het vernietigend laatste-minuut amendement terug te trekken dat wetgevend werk over het recht op onbereikbaarheid gedurende drie jaar zal verhinderen, wat in realiteit neerkomt op acht jaar, gezien de lange duur van het wetgevend proces”. Wat is er gebeurd? Rapporteur Saliba blijkt te elfder ure een amendement te hebben aangebracht (zie punt 13 van de resolutie) waarbij de Commissie gevraagd wordt de volgende drie jaar geen wetgevend initiatief dienaangaande te nemen. Men heeft er het raden naar onder druk van welke lobby dit gebeurde. De verantwoording die in de resolutie wordt gegeven is van een lachwekkende lichtheid: de sociale partners hebben een kaderovereenkomst over digitalisering, waarvoor ze binnen de drie jaar uitvoeringsbesluiten zullen treffen, het zou ingaan tegen het recht van werkgevers en vakbonden om akkoorden te sluiten als er nu al aan Europese wetgeving gewerkt werd. Het EVV merkt in dit verband op dat deze kaderovereenkomst niets voorziet over het recht op onbereikbaarheid.

Op de S&D site klaroende Agnes Jongerius: “Bij de stemming vandaag zullen de liberalen en conservatieven hun kaarten op tafel moeten leggen: zijn ze bereid om de werkersrechten naar het digitaal tijdperk te brengen?”  Kaarten op tafel, dat zouden die sociaaldemocraten best zelf eens doen. (hm)