11 juni 2025 – Begin dit jaar maakten we melding van een uitgelekt rapport over het optreden van Israël tegen de Palestijnen, opgesteld door de speciale gezant voor de mensenrechten  Olof Skoog van de Europese Unie zelve. Het moet gezegd, de opdracht aan de speciale gezant was gegeven door het voormalige hoofd van de EU-diplomatie, Josep Borrell (intussen opgevolgd door Kaja Kallas).  Als er nog moest gezocht worden naar evidentie voor oorlogsmisdaden door Israël, was het materiaal hier aanwezig . Zoals nu gebleken is, werd het rapport tijdig aan de EU-ministers van buitenlandse zaken bezorgd nog vóór hun vergadering in november 2024.

Zo konden ze met kennis van zaken, indien die nog mocht ontbreken, beslissen over te nemen maatregelen tegen het Israëlische regime. Borrell had o.a. voorgesteld om een invoerverbod in te voeren voor Israëlische producten die in de bezette gebieden worden geproduceerd, en om  de diplomatieke dialoog met Israël op te schorten, een vrij makke maatregel die niet eens het EU-Israël Associatieverdrag behelsde. Maar ook daar kwam niets van in huis, omdat het voorstel door een reeks lidstaten afgewezen werd. Niet alleen door de usual suspects Hongarije en Tsjechië, maar o.a. ook door Nederland en Duitsland. (Een nauwkeuriger vermelding wordt onmogelijk gemaakt doordat de standpunten van de ministers bij Raadbijeenkomsten niet publiek gemaakt worden, zodat alleen wat uitlekt kan gemeld worden.)

In mijn vorig bericht over dit uitgelekt rapport vroeg ik mij wel af waarom het document nog nergens integraal werd gepubliceerd. Er waren uittreksels, nota bene op de Amerikaanse site The Intercept; zoals in het geval met Pfizergate waren het Amerikaanse, eerder dan Europese media die dit in Europa bekendmaakten. Maar ondertussen werd het  volledig document van 35 pagina’s door EUObserver op 3 juni gepubliceerd. Belangstellenden kunnen het hier downloaden. Men kan erin vaststellen dat de Europese ministers zowel over de situatie in Gaza, in de bezette West Bank in het door Israël gebombardeerde Libanon nauwkeurig ingelicht werden, inclusief de feiten die voor het optreden in Gaza als oorlogsmisdaden in aanmerking komen: de vele burgerslachtoffers, de collectieve bestraffing van een bevolking en haar uithongering, aanvallen op hospitalen en medische voorzieningen, gevangenzetting en massagraven. Voor vergeetachtige ministers worden ook nog eens de verplichtingen voor alle lidstaten voortvloeiend uit het internationaal recht opgesomd: ondersteuning van de Verenigde Naties, van het internationaal Strafhof en het internationaal Hof van Justitie, de verplichting om geen hulp of ondersteuning te bieden bij het in stand houden van de situatie, etc.

Nu zwart op wit vaststaat dat de EU-verantwoordelijken, de lidstaten en hun ministers niet kunnen ontkennen zeer goed op de hoogte te zijn van de rol die Israël speelt in het Midden-Oosten, stelt zich de vraag naar hun medeplichtigheid. Dit is ook waar de speciale rapporteur van de Verenigde Naties Francesca Albanese op aandringt. Albanese heeft herhaaldelijk EU-leiders beschuldigd – in het bijzonder Commissievoorzitter von der Leyen  en de Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken Kaja Kallas – van hulp en medeplichtigheid aan schendingen van het internationaal recht door politieke en diplomatieke steun te verlenen aan Israël. Een formele aanklacht in die zin werd reeds ingediend door de Zwitserse vredesorganisatie GIPRI bij het Internationaal Strafhof. (hm)