Wanneer wordt door de EU spoedberaad gehouden over de vluchtelingenproblematiek? Als er weer eens tientallen of honderden mensen verdrinken op de Middellandse Zee? Nee, in het verleden gaf dat nog nooit aanleiding tot dringend overleg. Maar nu komt er in het komend weekend wel een inderhaast bijeengeroepen Europese minitop bijeen, alhoewel er al binnen een week een tweedaagse topbijeenkomst gepland is. De reden: Angela Merkels CDU/CSU – SPD Große Koalition dreigt onder druk van haar meest rechtse flank (de uiterst conservatieve CSU, zeer “christelijk” maar niet geplaagd door enige barmhartigheid voor de naaste als die niet uit Beieren stamt) uiteen te vallen. Merkel moet een geloofwaardig anti-asielplan kunnen voorleggen, zoniet dreigt de CSU het Hongaarse of Italiaanse voorbeeld te volgen en de grenzen te sluiten.
Laat ons voorbijgaan aan het merkwaardig detail dat Berlijn in no time en om strikt nationale redenen een Europese topbijeenkomst kan bijeenroepen, iets waarin Athene nooit geslaagd is, alhoewel er daar de voorbije jaren ook ernstige binnenlandse problemen rezen. Laat ons eerder kijken naar de plannen waarover men op de minitop een voorakkoord wil, zodat Merkels coalitie zonder probleem gered wordt op de eigenlijke top van 28-29 juni. De EU wil vluchtelingenkampen (hotspots) oprichten in Afrika, of in ieder geval buiten de Europese Unie. De Europese verdragen kennen wel geen enkele bevoegdheid toe aan de Unie op het Afrikaans grondgebied, en niet één van de landen die in het Brussels vizier liggen gaf al aan geïnteresseerd te zijn, maar men hoopt natuurlijk dat, zoals in het verleden al vaker gebeurde, een zak euros de geesten van de buitenlandse leiders verlicht.
Zonder twijfel zullen de Europese autoriteiten er angstvallig over waken dat deze opvangkampen aan alle regels van het humanitarisme voldoen, zoals ingeschreven in de Europese verdragen. Toch zouden de minitoppers er goed aan doen nog eventjes te luisteren naar een commentaar uit een obscuur uithoekje van Europa, verschenen in de Times of Malta:
Een voorstel dat momenteel zeer populair is in Europa is om de grenzen verder naar het zuiden te verleggen, zoadat de ontvangstcentra voor migranten liggen in bijvoorbeeld Libië of Niger. Deze centra zouden de asielaanvragen verwerken en het aantal mensen verminderen die de levensbedreigende oversteek over de zee maken.
Natuurlijk zeggen ze ons dat deze centra zouden moeten beantwoorden aan de strikte regels van de mensenrechten, met volle respect voor de menselijke waardigheid. Maar deze regels worden momenteel zelfs niet gerespecteerd in de Europese onthaalcentra.
Daar heerst er overbevolking, enorme stress, zowel bij de migranten als bij het personeel, en sociale problemen die voortkomen uit de aanwezigheid zelf van de centra. Wie kan er nu geloven dat Europa in Libië en Niger normen kan waarborgen die ze niet in Malta, Italië, Griekenland of elders kan waarborgen?
Het ziet er veel meer naar uit dat men de gevaren wil uitbesteden, eerder dan de verantwoordelijkheid op te nemen om ze te verminderen. Uit het zicht, uit het hoofd…
(hm)