13 januari 2025 – Zoals we eerder al berichtten staat de tweede Commissie von der Leyen niet langer in het teken van de European Green Deal, maar van de economische competitiviteit. En ze denkt tot die competitiviteit te kunnen bijdragen door grootschalige deregulering van de bepalingen voor de bedrijven. Concrete maatregelen zouden op 15 januari door de Commissie bekend gemaakt worden met de publicatie van het “Kompas voor concurrentievermogen” (Competitivity Compass), dat richtinggevend zou zijn voor het Europees economisch beleid in de komende vijf jaar. Maar die voorstelling is voor onbepaalde tijd uitgesteld want… Commissievoorzitter von der Leyen heeft een longontsteking. Op zich toont dit al aan hoe sterk ze het laken naar zich toe getrokken heeft. In haar opdrachtbrieven aan de nieuwe commissarissen stonden mooie woorden over collegialiteit en gezamenlijke verantwoordelijkheid voor alles wat de Commissie onderneemt, maar blijkbaar zijn 6 ‘vice-voorzitters’ slechts eretitels, en zijn ze niet in staat zijn om de zieke Commissievoorzitter te vervangen.

Het zij zo, we zitten niet te wachten op von der Leyen’s Competitivity Compass. Van de richting die het zal uitgaan is al voldoende bekend opdat een hele reeks sociale en milieuorganisaties in een open brief de Commissie verzoeken om niet over te gaan tot de geplande deregulering, maar in haar beslissingen een prioriteit te maken van de bescherming van mensen, natuur en democratie. Initiatiefnemers zijn het Klimaat Actienetwerk (CAN), het Europees Milieubureau (geen EU-instelling), Friends of the Earth Europe, het lobby-observatorium CEO, het Europees Vakverbond (ETUC) en de Europese bond van de openbare diensten (EPSU), en de brief is ondertekend door wel 270 organisaties.

Ze vrezen dat, onder het mom van ‘vereenvoudiging’, essentiële sociale, democratische,  milieu- en mensenrechten zullen aangetast worden omdat ze door sommige bedrijfsleiders als overbodige ballast worden gezien. Zo is er in de Commissie al lang sprake van een vrij absurd ‘one in, one out’ principe: een nieuwe regel invoeren kan pas als een oude gesloopt wordt. Regulering is niet de boosdoener, wel het gebrek aan initiatief, investering en vooruitziendheid, zoals we bv. zagen bij de overstromingsramp in Valencia, aldus de open brief. En hoe vaak bleek al niet bij verwoestende bosbranden dat in de voorafgaande jaren bespaard werd op de brandweer…

Een open brief als deze is natuurlijk een goede zaak, tenminste voor zover het meer mensen doet inzien welke nefaste rol Europese instellingen spelen in tal van beleidsdomeinen. Maar het is een illusie te hopen dat de Commissie een sikkepit zal veranderen aan haar plannen omwille van een open brief. Massaal verzet onder diverse vormen, zoals een Europees Vakverbond het in principe zou kunnen organiseren, is de enige taal die in Brussel misschien begrepen wordt.