Komende evenementen

Trumpworld in Europa

17 september 2019 – Over de invloed in Europa van Amerikaans financiële stromen uit ultra-conservatieve en alt-right bronnen is al veel geschreven. EU Scream publiceerde over deze geldstromen een interessante nieuwe podcast, die je terug vindt op hun website.

Nu sta ik wat sceptisch tegenover overroepen verhalen over de invloed van deze geldstromen. Het is een beetje het verhaal van de kip en het ei: ontstaat een extreemrechtse opiniestroming onder invloed van deze geldstromen, of worden de geldstromen aangetrokken door de extreemrechtse opiniestroming? Veel verhalen lijken op complottheorieën, waarbij de geschiedenis achter de schermen gestuurd lijkt, wat dan weer gefundenes Fressen is voor onderzoeksjournalistiek. Ondertussen is de aandacht weg voor sociaaleconomische ontwikkelingen die misschien een grotere rol spelen in, bijvoorbeeld, de opkomst van extreemrechts.

Le Monde Diplomatique had in september een sterke bijdrage over de groeiende aandacht voor corruptie en duistere complotten en daarmee gepaard de opgang van de onderzoeksjournalistiek, en hoe dit meedrijft in het discrediteren van de overheid, terwijl sociaaleconomische spelers en ontwikkelingen buiten schot blijven (Dans les cuisines de l’investigation: á qui profite la lutte anticorruption? In de keuken van het onderzoek, wie heeft belang bij de strijd tegen corruptie?).

Maar de transatlantische financiële stromen spelen natuurlijk een rol. Door geld te pompen in gerechtelijke procedures beïnvloeden zij juridische normen. Zij versterken de weerklank van extreemrechtse politieke campagnes (in de podcast het voorbeeld van het Spaanse Vox). En door gerichte maar verhulde campagnes in de media geven zij een vertekend beeld van de publieke opinie, wat op zijn beurt de publieke opinie beïnvloedt. Als je bijvoorbeeld om de haverklap ergens leest dat iemand toch wel bedenkingen heeft bij het opvoeden van kinderen door homoseksuele stellen, dan is de gedachte niet ver dat er toch wel ergens een probleem moet zijn, want zoveel mensen denken dat.

Onlangs las ik dat (slechts) 15 procent van de Amerikanen meent ofwel dat er geen opwarming van de planeet is, ofwel dat deze opwarming niet veroorzaakt wordt door menselijk handelen. Maar 15 procent! Ik dacht dat het veel meer was, beïnvloed als ik ben door al die klimaatontkenners die ik in de media zie langskomen. Zo werkt dat dus.

Ik vond een mooi voorbeeld in het boek Radicale Verlichting van Jonathan Israel. In  de 17de eeuw meenden christenen dat de antieke orakels gestuurd waren door de duivel, en dat de komst van Christus hier een einde aan had gemaakt. Anthonie van Dale, een arts uit Haarlem, had het lef hier aan te twijfelen, en merkte op dat aan de orakels pas 300 jaar na Christus een einde was gekomen, dank zij een verbod door de Romeinse keizers. Volgens hem waren de orakels gewoon volksbedrog.

Dat had hij beter niet gedacht, en een zekere Baltus wierp hem tegen: de kerkvaders hadden anders geleerd en “Nog subversiever dan het tegenspreken van de kerkvaders is de suggestie dat hele gemeenschappen zo vreselijk onnozel konden zijn dat men hun niet slechts tientallen jaren of eeuwen maar zelfs duizenden jaren kritiekloos kon laten geloven in iets wat volkomen onzin is. Is het aannemelijk dat het mensdom zo goedgelovig kon zijn dst het systematisch kon worden misleid in zo iets fundamenteels als religie, door een aaneenschakeling van kunstgrepen en leugens van geslepen priesters die uit waren op macht, gezag en pseudo-heilige seks met de mooiste vrouwen van hun volgelingen, en dat de hele beschaafde wereld moest wachten op een anabaptistische arts uit Haarlem die zestien eeuwen na de komst van Christus zou bewijzen dat de beroemde orakels uit de oudheid die in de heidenwereld zoveel aanzien genoten en die zo vaak door de heidenen zijn aangevoerd als bewijzen voor de goddelijkheid van hun valse religie, slechts berusten op bedrog en grove misleiding door priesters van de afgoden die misbruik maakten van de goedgelovigheid van de mensen en dat er in alle voorspellingen en opmerkelijke genezingen die verscheidene schrijvers over die orakels hebben bericht, niets bovennatuurlijks, of anders gezegd, niets dat moet worden toegeschreven aan de duivel te vinden was.” Zo werkt dat dus, als iedereen het denkt zal het zo wel zijn, en zo geloven ook vandaag nog steeds veel mensen in de duivel..

Overigens eindigde in de zogenaamde Gouden Eeuw wie de duivel of wonderen ontkende veelal in de gevangenis, en stierf er, en werden de boeken verboden. Maar dat over de zogenaamde Gouden Eeuw is een andere discussie.

Als je een half uurtje hebt is de podcast, in goed verstaanbaar Engels, het beluisteren waard. (fs)

 

Reacties plaatsen niet mogelijk