22 februari 2023

Dit opiniestuk werd geschreven door Ludo De Brabander (Vrede vzw) en Annemarie Gielen (Pax Christi) namens het platform Europa voor Vrede en Solidariteit. Het verscheen in De Morgen van 22 februari. 

Op 24 februari woedt de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne een jaar. De schattingen over slachtoffers verschillen. Zeker is dat de verliezen aan beide kanten van het front hoog oplopen. De meeste bronnen spreken van tienduizenden doden, onder wie volgens de VN minstens 7.000 burgerslachtoffers. Ondertussen gaat in politieke kringen en pers alle aandacht naar wapenleveringen. Telkens verglijdt de discussie binnen de kortste keren van óf we een geavanceerd wapensysteem leveren naar wanneer we het op het slagveld krijgen. En dat terwijl heel de wereld steeds meer de gevolgen van de oorlog voelt.

Op 26 februari komen we op straat tegen deze oorlog en zijn onmenselijke gevolgen. Datzelfde weekend zullen er ook manifestaties plaatsvinden in Parijs, Londen, Madrid, Berlijn, Rome,… onder de vlag van ‘Europe for Peace’. Uiteraard vragen we dat Rusland deze onaanvaardbare agressie tegen zijn soevereine buur staakt en de bezetting beëindigt. Met onze betoging lanceren we ook een dringende oproep om de vijandelijkheden te staken en zo vlug mogelijk tot een staakt-het-vuren te komen.

De uitwassen van de oorlog kunnen immers catastrofaal zijn. Zelfs RAND, een denktank die nauw verbonden is met het Pentagon, stelt dat een militaire overwinning weinig waarschijnlijk lijkt, maar dat het voortduren ervan potentieel tot een derde wereldoorlog kan leiden. De militaire denktank waarschuwt voor een rechtstreekse grootschalige NAVO-Rusland-confrontatie en de inzet van kernwapens.

Met een stappenplan voor vrede trekken we op 26 februari door Brussel. De eerste stap is onze onvoorwaardelijke solidariteit met iedereen die de oorlog ontvlucht of weigert er deel van uit te maken. De spontane solidariteitsgolf met Oekraïense vluchtelingen in het begin van de oorlog is nog steeds nodig. Ook Russische dienstweigeraars verdienen onze solidariteit, inclusief juridische bescherming op Europees en Belgisch niveau.

EUROPA VAN MORGEN

En ja, we pleiten voor onderhandelingen die moeten leiden naar een duurzame en rechtvaardige vrede. En dat is altijd een moeizaam proces, maar absoluut noodzakelijk. In de beeldspraak van het stappenplan: we weten dat dit een processie van Echternach is, drie stappen vooruit en twee achteruit. Maar we sukkelen tenminste niet van de kant in de (loop)gracht, om er nooit meer uit te raken. We hebben nood aan leiders die ook in ‘onmogelijke’ omstandigheden de mogelijkheid tot een eerste stap in het gesprek zien. We sporen hen aan om voorbij de oorlogslogica ook de vredeslogica te zien, en daarin hun verantwoordelijkheid te nemen.

We vragen dit met des te meer aandrang vanuit Europees perspectief. Vandaag wordt het Europa van morgen gemaakt. Een Europa van collectieve veiligheid is mogelijk, met een erkenning van elkaars veiligheidsbelangen en een actief zoeken naar de-escalatie die geïnvesteerd kan worden in welvaart en welzijn voor de bevolking. Na het einde van de Koude Oorlog werden kansen op deze weg gemist. Vandaag gaat het met al te evidente stijgingen van de militaire budgetten de verkeerde kant op. Onze buren kiezen we niet, maar we geloven wel in een ander, veiliger Europa dat van wederzijdse ontwapening opnieuw een centrale doelstelling maakt.

Oorlog verergert de sociale en ecologische malaise, ver voorbij de frontlijn. Oorlog leidt af van de werkelijke prioriteiten die zich stellen: sociale ontwikkeling én eindelijk een doortastend klimaatbeleid dat de deadline respecteert. Dat speelt heel eenvoudig: een euro die je uitgeeft aan een geavanceerd wapensysteem geef je niet uit aan klimaatbeleid. En het speelt diep in het systeem: oorlog verstoort communicatie, aanvoerlijnen, onderhandelingsmechanismen en prijssystemen… Je kan niet tegelijkertijd hierin rechtvaardigheid brengen én je opsluiten in de oorlogslogica.

BLOEDVERGIETEN BEËINDIGEN

Een breed front van organisaties, van vakbonden en vredesbeweging over de beweging voor internationale solidariteit naar de milieubeweging, lanceert de oproep voor de nationale betoging op 26 februari. Uiteraard is dit een oproep naar de brede bevolking. Oorlog maakt ons als burger schijnbaar onmachtig. We hebben als burger niet het ‘wondermiddel’ om deze gruwel te stoppen.

Maar we kunnen onze leiders, die over steeds nieuwe wapenleveringen beslissen, wel inspireren en hen onder druk zetten om alles in het werk te stellen het bloedvergieten te beëindigen. Wij hebben onze stem, om ons solidair te verklaren met burgers die onder de oorlog lijden, en te pleiten voor wat we wel willen: een Europa van vrede, met een sociale en ecologische agenda.

Marc Alexander, 11 maart beweging; Thierry Bodson, voorzitter ABVV/FGTB; Sander Claessens, voorzitter COMAC; Hélène Debaisieux, coordinatrice Quinoa; Nore De Belder, Hart boven Hard; Filip De Bodt, coördinator Climaxi; Mattias Buyssens, Climate Express; Suzanne Deby, Mouvement Chretien pour la Paix; Ludo De Brabander, woordvoerder Vrede vzw; Marius Dekeyser, Coördinator Hand in Hand tegen racisme vzw; Lieve De Kinder, Belgische Coalitie Stop Uraniumwapens; Claire Delstanche, Diem25; Jan De Volder, Sant’Egidio; Riet Dhont, Vriendschap zonder Grenzen; Lieve Franssen, Louis Paul Boonkring Brussel; Lieve Herijgers, Broederlijk Delen; Els Hertogen, algemeen directeur 11.11.11, beweging voor internationale solidariteit; Hans Lammerant, Vredesactie; Martin Maréchal et Grégory Mauzé, co-voorzitters CNAPD; Stefan Nieuwinckel, directeur Pax Christi; Paula Polanco, Voorzitster intal; Fanny Polet, directrice Viva Salud; Jeanneke Ronse, voorzitster Geneeskunde voor het Volk; Lieve Snellings, Vrouwen in Zwart; Miranda Ulens, Algemeen Secretaris ABVV/FGTB; Stefaan Van den Abbeele, voorzitter Vredeshuis Aalst; Jozef Vandermeulen, FairFin vzw; Annuschka Vandewalle, algemeen secretaris FOS; Vanessa Van Donselaar, Greenpeace België; Michel Vanhoorne, LEF/FGE; Geert Vanlangendonck, Käthe Kollwitz Collectief; Ria Verjauw, Coördinator Leuvense Vredesbeweging; Hans Versteden, Aardewerk; Véronique Wemaere, directrice Solsoc; Karim Zahidi, voorzitter Masereelfonds.