13 september 2020 – De branden in het vluchtelingenkamp Moria op Lesbos hebben de Nederlandse regering stevig onder druk gezet. Uiteindelijk moest ze toegeven honderd ‘kwetsbare’ vluchtelingen uit Moria op te nemen, wat dan wel wordt afgetrokken van het quota vluchtelingen dat Nederland jaarlijks hervestigt uit vluchtelingenkampen. Per saldo komt er zo geen extra vluchteling binnen. Om de rechterflank van de regering helemaal binnen te halen werd de asielprocedure in één moeite door verkort en verstrengd. Zelfs voor een aantal historische coryfeeën van de VVD kon dit schandalig “compromis” niet door de beugel.

Een petitie van De Goede Zaak met als titel ‘Kabinet, vang de slachtoffers van de ramp in Moria op!’ wordt zeer breed getekend. Wat eist deze petitie precies? De Nederlandse regering moet 500 weeskinderen opnemen, ruimhartig investeren in humanitaire hulp en gaan samenwerken met de andere regeringen in Europa om de crisis op te lossen. De focus op weeskinderen heeft niet alleen als voordeel dat het aansluit bij een eerdere vraag van de Griekse regering, maar het vergroot ook de politieke druk. Even cynisch: weeskinderen kunnen moeilijk afgeschilderd worden als gelukszoekers of verholen arbeidsmigranten, en in de nasleep dreigt ook geen familiehereniging. Maar zo voeg je eigenlijk een extra voorwaarde aan de asielprocedure toe (‘kwetsbaarheid’), en je gaat de kern van het debat uit de weg, namelijk dat niet alleen de EU, maar onder die dekmantel ook Nederland het asielrecht al tijden aan hun laars lappen. In feite beperkt deze petitie de Nederlandse verantwoordelijkheid tot weeskinderen op de Griekse eilanden, de rest is window dressing. Ik heb de petitie niet getekend.

Hetzelfde dacht ik bij een reactie van Jasper van Dijk, woordvoerder in deze van de SP. Die voert al een tijdje campagne om “alleenstaande kinderen” van de Griekse eilanden in Nederland op te nemen. Hij reageert nu op de Moria-crisis: “We moeten voorkomen dat Lesbos het afvoerputje van Europa blijft. Daarom moet er een veel betere asielprocedure komen. Mensen die recht hebben op asiel moeten verdeeld worden over Europa, mensen die daar geen recht op hebben moeten terugkeren. Het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid om dat te realiseren, niet alleen van Griekenland.” Dat klinkt mooi, maar het komt er toch op neer dat, afgezien van “alleenstaande kinderen”, het oude standpunt bevestigd wordt dat asielprocedures aan de buitengrenzen van de EU moeten worden georganiseerd, waarna erkende vluchtelingen “eerlijk” (want het is een last), en als ze  niet “veilig” “in de regio” kunnen worden opgevangen, over de EU worden verdeeld. Maar moet Nederland dan niet zelf het asielrecht volledig handhaven zolang de EU dit niet doet? Het feit dat zowat alle lidstaten zich verschuilen achter de Europese “impasse” is precies de oorzaak van de “afvoerputjes” waarin de EU vluchtelingen wegspoelt. (fs)