In linkse kringen was veel kritiek te horen op Varoufakis en Diem25 omdat zij zouden prediken dat strijd op het niveau van de individuele lidstaten achterhaald is, en enkel strijd op het niveau van de EU zinvol. Sommigen gingen zelfs zover Varoufakis ervan te beschuldigen op die manier zijn “kapitulatie” als Grieks minister van financiën te rechtvaardigen.
Nu is het waar dat de eerste teksten van Diem25 aanleiding konden geven tot dergelijke interpretatie.
In een recent opiniestuk geeft Varoufakis echter een aantal verduidelijkingen of, zullen anderen zeggen, hij stuurt zijn koers bij. Samengevat, en in onze woorden: hij zegt niet dat strijd op het niveau van de lidstaat irrelevant is, maar die strijd komt onvermijdelijk in botsing met de EU. De linkerzijde in de betrokken lidstaat moet dan niet kiezen voor het verlaten van de EU, maar de confrontatie met de EU aangaan, door te weigeren zich neer te leggen bij de Europese diktaten, en zo de EU in crisis brengen, wat de weg opent voor andere perspectieven. In dat kader is het nodig vanaf vandaag te bouwen aan een paneuropese beweging. Daarmee komt Varoufakis dicht bij het ordewoord van de “ongehoorzaamheid aan de EU” dat in linkse kringen na de Griekse nederlaag opgang heeft gemaakt.
Om zijn standpunt in de verf te zetten moet Varoufakis van de positie van het ‘andere kamp’ wel een karikatuur maken: die zouden zonder meer campagne voeren voor een uittreden uit de EU ‘op zijn Brits’, en daarom onvermijdelijk overvleugeld worden door rechts-nationalistische krachten. In werkelijkheid zien “linkse uittreders” het voorbereiden van een mogelijke breuk met de EU als een noodzakelijk onderdeel van een breder arsenaal aan strijdmiddelen van sociale bewegingen in de lidstaten in hun confrontatie met de EU.
Je kan vragen stellen bij het nut van een gepolariseerde richtingenstrijd ‘Europees niveau versus nationaal niveau’ los van een concrete context, maar de tekst van Varoufakis is interessant, en bovendien beschikbaar in het Frans, Duits, Spaans en Engels. (fs)