9 augustus 2023 – Eurostat, het statistisch bureau van de Europese Unie, publiceerde cijfers over het brandweerbestand in de diverse lidstaten. Geen overbodige informatie in deze tijden van haast oncontroleerbare branden op diverse plaatsen van het continent (Griekenland, Portugal, Spanje, Frankrijk, Italië…). Wereldwijd gaat nu jaarlijks een bosoppervlakte gelijk aan die van België méér verloren door bosbranden dan 20 jaar geleden, een fenomeen dat een zoveelste gevolg is van de klimaatopwarming.

Het aandeel van brandweerlui in de totale tewerkstelling wordt weergegeven in onderstaande Eurostat-grafiek. Bij de interpretatie moet men rekening houden met diverse beschouwingen. Het bosbestand loopt fel uiteen over de lidstaten, en ook de geografie is belangrijk; Griekenland, met al zijn eilanden, vereist überhaupt meer manschappen per km² dan een vlak aaneengesloten land als Nederland. Het brandgevaar hangt ook af van de temperaturen bereikt in de zomer. Bovendien is het systeem van ‘vrijwillige brandweerman’ niet overal hetzelfde, zodat het een variërende bijdrage levert van land tot land. Maar dit systeem van vrijwillige brandbestrijder is niet opgenomen in de statistieken. Toch lijkt Nederland een buitengewoon lage score te hebben, ver onder het EU-gemiddelde, en ver onder het niveau van vergelijkbare landen als België.

Het is in die omstandigheden misschien betekenisvoller om niet naar percentages te kijken, maar naar evoluties. Sinds iedereen vaststelt dat bosbranden de laatste jaren in frequentie en hevigheid toenemen, zou men verwachten dat het aantal brandweerlieden ook toeneemt. Maar in 2022 waren er binnen de EU netto 2800 minder dan in het jaar ervoor. In Frankrijk (-5400), Roemenië (-4250), Portugal (-2907), Slovakije, Bulgarije en België hadden de grootste reducties plaats, terwijl Spanje en Italië er elk ongeveer 600 méér in dienst namen, en Griekenland een toename met 60% doorvoerde. Niet opgenomen in de statistiek zijn evenwel  maatregelen zoals in Griekenland, waar de vrijwillige brandweerlui vergoed worden in het ‘brandseizoen’, maar ontslagen buiten die periode; niet bepaald een aanmoediging om meer mensen aan te trekken in het systeem. Evenmin geven de statistieken inzicht in de stijgende werkdruk en onderfinanciering, een euvel waarvoor de Belgische brandweer in maart jongstleden op straat kwam en het ontslag van de verantwoordelijke minister eiste.

Het vergaat brandweerlui blijkbaar vaak zoals verpleegkundigen: toegejuicht als helden als het brandt of als er een pandemie uitbreekt, maar goed voor bezuinigingen zodra de brand is geblust. (hm)